Η καθημερινή παρακολούθηση των δημοσκοπήσεων είναι παραπλανητική.
Οι εφήμερες εντυπώσεις μας αποσπούν την προσοχή από αυτό που πραγματικά έχει σημασία.
Οι εκλογές καθορίζονται από ορισμένες βασικές πραγματικότητες.
Ο Τραμπ κερδίζει υποστήριξη σε θεμελιώδη ζητήματα ανεξάρτητα από εντυπώσεις της στιγμής.
Αν ο Τραμπ κερδίσει το 2024 αυτό θα έχει να κάνει με πέντε σημεία υπεροχής του:
Στον κόσμο αρέσει το κόκκινο (Ρεπουμπλικάνοι) μοντέλο περισσότερο από το μπλε (Δημοκρατικοί) μοντέλο
Οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες πολιτείες διοικούνται κυρίως από Ρεπουμπλικάνους, όπως η Φλόριντα, το Τέξας, το Αϊντάχο και η Μοντάνα. Οι πολιτείες που συρρικνώνονται ή γνωρίζουν στασιμότητα κυβερνώνται ως επί το πλείστον από Δημοκρατικούς, όπως η Νέα Υόρκη, το Ιλινόις, η Καλιφόρνια, η Πενσυλβάνια και η Χαβάη. Το κόκκινο μοντέλο προσφέρει στους πολίτες χαμηλό κόστος στέγασης, χαμηλότερους φόρους και επιχειρηματική ζωτικότητα. Το μπλε μοντέλο προσφέρει υψηλό κόστος στέγασης, υψηλούς φόρους και υψηλή ανισότητα.
Οι Δημοκρατικοί θέλουν να επεκτείνουν το κράτος πρόνοιας έτσι ώστε το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης μας να μοιάζει περισσότερο με το ευρωπαϊκό. Η Ευρώπη όμως είναι οικονομικά στάσιμη και υστερεί. Το 2021, τα νοικοκυριά στην Ευρωπαϊκή Ένωση διέθεταν, κατά μέσο όρο, μόνο το 61% του εισοδήματος του αντίστοιχου των αμερικανικών. Πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Νορβηγία βρίσκονται πίσω από φτωχές αμερικανικές πολιτείες όπως ο Μισισιπής. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ινστιτούτο McKinsey, οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες επένδυσαν 60% λιγότερο από τις αμερικανικές εταιρείες το 2022. Εδώ και μια δεκαετία, η Ευρώπη υστερεί στην ανάπτυξη κεφαλαίου, στην έρευνα και στην αύξηση της παραγωγικότητας. Ακόμη και η περίφημη γερμανική οικονομία έχει ουσιαστικά περιέλθει σε ύφεση από το 2018.
Πολλοί Αμερικανοί ψηφοφόροι μπορεί να ζηλεύουν τις μακρές ευρωπαϊκές διακοπές αλλά πολλοί περισσότεροι θέλουν τον οικονομικό δυναμισμό. Για χρόνια οι ψηφοφόροι στα swing states έλεγαν στους δημοσκόπους ότι η οικονομία και ο πληθωρισμός ήταν τα κορυφαία τους θέματα. Εβλεπαν όλη τη χώρα και κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η προσέγγιση των Ρεπουμπλικανών φαινόταν καλύτερη στο να δημιουργεί δυναμισμό και ανάπτυξη, ή τουλάχιστον καλύτερη από της Χάρις που κάνει ό,τι μπορεί για να υπερασπιστεί τα Bidenomics.
Οι Δημοκρατικοί είναι το κόμμα της άρχουσας τάξης
Το πιο σημαντικό χάσμα στην αμερικανική ζωή είναι το χάσμα διπλωμάτων. Οι Αμερικάνοι που έχουν κάνει κολεγιακές σπουδές τείνουν να ψηφίζουν τους Δημοκρατικούς και οι άνθρωποι που έχουν μόρφωση μέχρι το γυμνάσιο τείνουν να ψηφίζουν Ρεπουμπλικάνους. Έτσι, εκεί που συγκεντρώνεται περισσότερος πλούτος κλίνουν υπέρ των Δημοκρατικών. Οι Δημοκρατικοί κυριαρχούν στα μέσα ενημέρωσης, στα πανεπιστήμια, στα πολιτιστικά ιδρύματα και στην κυβέρνηση. Ακόμη και οι μεγάλες εταιρείες, που έχουν την έδρα τους σε μέρη όπως η Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο, είναι στο πλευρό των Δημοκρατικών.
Οι Δημοκρατικοί της άρχουσας τάξης ζουν σε πολύ διαφορετικούς κόσμους από τους Ρεπουμπλικάνους που έχουν φτάσει μέχρι το γυμνάσιο. Ο μέσος απόφοιτος γυμνασίου πεθαίνει εννέα χρόνια νωρίτερα από έναν απόφοιτο κολλεγίου, είναι πιο πιθανό να είναι παχύσαρκος, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να παντρευτεί και είναι πολύ πιο πιθανό να χωρίσει. Το ποσοστό θανάτου από υπερβολική δόση ναρκωτικών για τους αποφοίτους γυμνασίου είναι περίπου έξι φορές υψηλότερο από το ποσοστό για τους απόφοιτους κολλεγίου. Φυσικά οι ψηφοφόροι της εργατικής τάξης δυσανασχετούν με αυτές τις ανισότητες.
Η εικόνα επιδεινώνεται από αυτό που μοιάζει με στημένο παιχνίδι, Τα παιδιά από εύπορες οικογένειες τείνουν να φοιτούν σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία όπου φοιτούν παιδιά πλούσιων οικογενειών ενώ τα παιδιά της εργατικής τάξης όχι. Μέχρι την όγδοη τάξη, τα παιδιά από εύπορες οικογένειες αποδίδουν σε τέσσερα επίπεδα υψηλότερα από τα παιδιά από φτωχές οικογένειες. Σύμφωνα με τον Daniel Markovits του Yale «οι μαθητές από οικογένειες που κερδίζουν πάνω από 200.000 $ ετησίως (περίπου το 5%) κερδίζουν 388 πόντους υψηλότερα στις εισαγωγικές εξετάσεις του SAT από τους μαθητές από οικογένειες που κερδίζουν λιγότερα από 20.000 $ ετησίως. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2017 με επικεφαλής τον Raj Chetty του Χάρβαρντ, φοιτητές από οικογένειες στο 1% των υψηλότερων εισοδημάτων είχαν 77 φορές περισσότερες πιθανότητες να μπουν στο Ivy League (ελίτ πανεπιστήμια) σε σχέση με φοιτητές από οικογένειες που κερδίζουν λιγότερα από 30.000 $ ετησίως.
Ο λαϊκισμός που σοβεί σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μια εξέγερση ενάντια σε αυτού του είδους τις ανισότητες — οδηγούμενη από την αίσθηση ότι η μορφωμένη τάξη έχει υπερβολική πολιτιστική, ακαδημαϊκή, πολιτική και οικονομική δύναμη. Η εξέγερση οξύνεται όταν φοιτητές σε ελίτ πανεπιστήμια που ξοδεύουν πάνω από 100.000 $ ετησίως για τις σπουδές τους παριστάνουν τα περιθωριοποιημένα θύματα της καταπίεσης!
Δημοκρατικοί με υψηλή μόρφωση, όπως η Χάρις, θεωρούν τους εαυτούς τους εκπροσώπους των καταπιεσμένων. Πολλοί Αμερικανοί όμως τους βλέπουν ως ισχυρά μέλη των πολιτικών ελίτ της Ουάσιγκτον που απλώς εξυπηρετούν τα συμφέροντα τους.
Κοινωνική και ηθική συνοχή
Οι Ρεπουμπλικάνοι μπορεί να είναι σκληροτράχηλοι ατομικιστές όταν πρόκειται για οικονομικά ζητήματα αλλά οι Δημοκρατικοί μπορούν να είναι σκληροτράχηλοι ατομικιστές όταν πρόκειται για ηθική. Είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν έναν κώδικα ηθικής ελευθερίας που υποστηρίζει ότι τα άτομα πρέπει να είναι ελεύθερα να ζουν σύμφωνα με τις δικές τους αξίες. Τα άτομα μπορούν να επιλέξουν τον δικό τους ορισμό για το πότε αρχίζει η ανθρώπινη ζωή. Οποιαδήποτε μορφή οικογενειακής και κοινωνικής ζωής είναι θεμιτή, εφόσον τα άτομα μέσα σε αυτήν δίνουν τη συγκατάθεσή τους. Κάτι σαν ιδιωτικοποίηση της ηθικής.
Ωστόσο, στα περισσότερα μέρη, οι άνθρωποι συνυπάρχουν μέσα σε ηθικά συνεκτικές κοινότητες. Αντλούν την αίσθηση του ανήκειν και της αλληλεγγύης από κοινές ηθικές αξίες. Οι ζωές τους έχουν νόημα και σκοπό επειδή βλέπουν τους εαυτούς τους να ζουν σε μια παγκόσμια ηθική τάξη με μόνιμα πρότυπα σωστού και λάθους, μέσα σε οικογενειακές δομές που έχουν αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, με κοινές αντιλήψεις, ας πούμε, για το τι είναι άνδρας και γυναίκα.
Η ιδιωτικοποιημένη ηθική αφήνει ακόμη και πολλούς προοδευτικούς με υπαρξιακή ανασφάλεια. Το 41% πολύ φιλελεύθερων ανδρών και το 60% πολύ φιλελεύθερων γυναικών αναφέρουν ότι έχουν κακή ψυχική υγεία περισσότερες από τις μισές φορές.
Αλλά η έλλειψη κοινωνικής και ηθικής τάξης είναι συμφορά για τους λιγότερο μορφωμένους ανθρώπους. Για αυτούς, η οικονομική πολιτική δεν διαχωρίζεται από κοινωνικά ζητήματα και ηθικές αξίες. Τα πράγματα που εκτροχιάζουν τη ζωή τους είναι οι διαλυμένες σχέσεις, η απιστία, οι εξωγαμικές γεννήσεις, οι εθισμοί, οι οικογενειακές συγκρούσεις και το έγκλημα. Όταν οι Ρεπουμπλικάνοι μιλούν για τη μετανάστευση, το έγκλημα, την πίστη, την οικογένεια και τη σημαία, μιλούν για τρόπους διατήρησης της κοινωνικής και ηθικής τάξης. Οι Δημοκρατικοί είναι υπέροχοι στο να μιλάνε για οικονομική αλληλεγγύη, αλλά όχι για ηθική και πολιτισμική αλληλεγγύη.
Γενική δυσαρέσκεια
Η Κάμαλα Χάρις ασκεί την πολιτική της χαράς (politics of joy) σε αυτές τις εκλογές, διεξάγοντας μια γεμάτη ελπίδες και ηλιόλουστη προεκλογική εκστρατεία, όπως προσπαθεί να κάνει οποιοδήποτε κατεστημένο κόμμα. Αλλά πολλοί Αμερικανοί δεν το νιώθουν. Καθώς η φθινοπωρινή γενική εκλογική εκστρατεία ξεκίνησε ανεπίσημα μετά την Εργατική Πρωτομαγιά, μόνο το 25% των Αμερικανών ήταν ικανοποιημένοι με την κατεύθυνση της χώρας, σύμφωνα με την Gallup, ενώ το 73% ήταν δυσαρεστημένοι. Σύμφωνα με την Ipsos, το 59% των Αμερικανών είπε ότι η χώρα βρίσκεται σε παρακμή, το 60% συμφώνησε με μια σειρά δηλώσεων που υποδηλώνουν ότι «το σύστημα έχει διαλύσει», το 69% συμφώνησε ότι «η πολιτική και οικονομική ελίτ δεν ενδιαφέρεται για τους σκληρά εργαζόμενους άνθρωποι» και το 63% συμφώνησε ότι «οι ειδικοί σε αυτή τη χώρα δεν καταλαβαίνουν τη ζωή ανθρώπων σαν εμένα».
Με άλλα λόγια, πολλοί Αμερικανοί αισθάνονται προδομένοι, δύσπιστοι, θυμωμένοι. Νιώθουν ότι το αμερικανικό όνειρο έχει καταστραφεί. Ο Τραμπ, όπως όλοι οι παγκόσμιοι λαϊκιστές, αφηγείται καλά αυτή την ιστορία προδοσίας.
Τα τοξικά επίπεδα δυσπιστίας υπονομεύουν την εκστρατεία της Χάρις. Το βασικό μήνυμά της ήταν: Πρέπει να με υποστηρίξετε γιατί θα σας δώσω προνόμια — επιδοτήσεις παιδικής μέριμνας, επιδοτήσεις στεγαστικών δανείων, διαγραφή χρέους φοιτητικού δανείου κ.λπ. Αλλά οι δύσπιστοι ψηφοφόροι δεν ανταμείβουν πλέον τα επιδόματα με ψήφους. Ο Τραμπ έστειλε επιταγές άνω των 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δεν αποκόμισε κανένα πολιτικό όφελος από αυτήν.
Ο Μπάϊντεν ξόδεψε δισεκατομμύρια δολάρια επιδοτώντας την “κόκκινη” Αμερική χωρίς να δει υποστήριξη. Η διευρυμένη πίστωση φόρου για παιδιά έριξε χρήματα σε οικογένειες της μεσαίας τάξης, αλλά παραδόξως, δεν υπήρξε ιδιαίτερη κατακραυγή όταν σταμάτησε. Η διαβρωτική δυσπιστία και η δυσαρέσκεια σημαίνει ότι οι ψηφοφόροι δεν έχουν διάθεση να επιβραβεύσουν ακόμη και εκείνους τους πολιτικούς που τους μοιράζουν χρήματα.
Το πρόβλημα της μπλε φούσκας
Ο Μπιλ Κλίντον και ο Μπαράκ Ομπάμα έζησαν στη σκιά των νικών του Ρόναλντ Ρίγκαν και του Τζορτζ Μπους. Κλίντον και Ομπάμα κατάλαβαν και οι δύο το πρόβλημα της Μπλε Φούσκας. Τόσο ο Κλίντον όσο και ο Ομπάμα πήραν σκληρές θέσεις για να δείξουν ότι καταλαβαίνουν τους απλούς ανθρώπους. Το νομοσχέδιο για το έγκλημα, τη μεταρρύθμιση της κοινωνικής πρόνοιας, τις θέσεις του Ομπάμα για την παράνομη μετανάστευση, τους γάμους ομοφυλοφίλων και τα ορυκτά καύσιμα. Ο Ομπάμα μίλησε για υπέρβαση της αριστεράς και της δεξιάς.
Κλίντον και Ομπάμα εξακολουθούν να είναι δημοφιλείς σε όλη τη χώρα χωρίς όμως να έχουν την υποστήριξη στελεχών που εργάζονται σε προεκλογικές εκστρατείες και κυβερνήσεις των Δημοκρατικών. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, οι δεξιοί λαϊκιστές κατέλαβαν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα — MAGA. Αριστεροί λαϊκιστές όπως ο Μπέρνι Σάντερς προσπάθησαν να το κάνουν αλλά απέτυχαν. Είχαν μεγαλύτερη επιτυχία στο να κερδίσουν τις καρδιές και τα μυαλά της προοδευτικής τάξης των διανοουμένων και των στελεχών του κόμματος, από την κορυφή προς τα κάτω. Σε προοδευτικούς κύκλους, ο Κλίντον και ο Ομπάμα συχνά απορρίπτονται ως νεοφιλελεύθεροι που ήταν συνένοχοι στη διατήρηση της κατεστημένης τάξης.
Αυτή η μετατόπιση προς τα αριστερά προκάλεσε την μικρότερη αναχρηματοδότηση της αστυνομίας, την φρενίτιδα των αποποινικοποιήσεων και το άνοιγμα των συνόρων του 2020. Είχε επίσης αμφίβολα οικονομικά αποτελέσματα. Τα νέα στελέχη ήταν πεπεισμένα (δικαίως) ότι ο Ομπάμα δεν τόνωσε αρκετά την οικονομία μετά την οικονομική κρίση. Σε απάντηση, αποφάσισαν να τονώσουν την οικονομία μετά την πανδημία. Κατέληξαν να επιδεινώσουν τον πληθωρισμό και ουσιαστικά κατέστρεψαν τις προοπτικές επανεκλογής του Μπάϊντεν ακόμη και πριν το ζήτημα της ηλικίας γίνει τόσο κυρίαρχο.
Κλίντον και Ομπάμα ακολούθησαν ουσιαστικά τη θεωρία του μέσου ψηφοφόρου. Κοιτάξτε στο κέντρο όπου βρίσκονται οι ανεξάρτητοι ψηφοφόροι. Αντίθετα, τα νέα στελέχη είναι πιο πιθανό να πιστεύουν στη θεωρία της κινητοποίησης της βάσης: Διεξάγετε μια πραγματικά προοδευτική εκστρατεία ώστε να βγουν νέοι αριστεροί. Η Χάρις προσπάθησε να κάνει μια εκστρατεία που έδινε κάτι σε κάθε πτέρυγα του κόμματος. Κατέληξε στο κουλούρι με τα πάντα — μια καμπάνια που πρόσφερε χειρονομίες και ένα σωρό πολιτικές για όλους, αλλά δεν έχει σαφές όραμα.
Η Πενσυλβάνια είναι η πιο σημαντική πολιτεία σε αυτές τις εκλογές και δεν υπήρχαν πολλές δημοσκοπήσεις που έδειχναν την Harris να προηγείται εκεί. Ο Κλίντον και ο Μπάϊντεν προηγήθηκαν στις δημοσκοπήσεις εκεί, ο Κλίντον έχασε και ο Μπάϊντεν κέρδισε οριακά. Εκ των υστέρων, η απόφαση της Χάρις να μην επιλέξει τον κυβερνήτη Τζος Σαπίρο της Πενσυλβάνια ως υποψήφιό της έμοιαζε με μια τρομερή πράξη υπερβολικής αυτοπεποίθησης. Αλλά ο Shapiro θεωρήθηκε ως μετριοπαθής. Η προοδευτική πτέρυγα έκανε λόμπι εναντίον του. Έτσι, η Χάρις διάλεξε κάποιον που την βοήθησε να κερδίσει μια πολιτεία που πάντα θα κέρδιζε ούτως ή άλλως.
Η νίκη του Τραμπ δεν θα έρθει γιατί έκανε μία λαμπρή εκστρατεία. Θα έρθει γιατί είναι περισσότερο γειωμένος στην πραγματικότητα.
David Brooks
The New York Times
4/9/24
