Oπως από το δέρμα της Αμάλθειας, της κατσίκας που ανέθρεψε με το γάλα της τον Δία, καλύφθηκε η ασπίδα του, έτσι και κάθε ασπίδα που καλυπτόταν από δέρμα κατσίκας ονομαζόταν «Αιγίς». Σήμερα, τον ρόλο της ασπίδας προστασίας μας από τις φυσικές καταστροφές, όπως τις πυρκαγιές που έχουν γίνει πιο συχνές, πιο έντονες και πιο μεγάλες λόγω της κλιματικής αλλαγής, έρχεται να παίξει το πρόγραμμα πολιτικής προστασίας «Αιγίς» – το πρώτο τέτοιου είδους στην Ελλάδα.
Τα προηγούμενα χρόνια, όπως εξηγούν πυροσβέστες, την «πρώτη γραμμή» έπαιζαν οι ντόπιοι. Αυτοί έδιναν τη μάχη συγκράτησης της φωτιάς, πριν από την άφιξη των πυροσβεστικών δυνάμεων. Αυτό, όμως, η κλιματική αλλαγή το έχει αλλάξει.
Η ταχύτητα εξέλιξης και εξάπλωσης, το μέγεθος των πυρκαγιών και οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται κάνουν πολύ δύσκολη ακόμα και τη διαφυγή. Τι αντίμετρα μπορεί να πάρει κανείς για να γλιτώσει από τον εφιάλτη; Αντί για δέρμα κατσίκας, αεροπλάνα, ελικόπτερα, drones, πυροσβεστικά οχήματα, ασθενοφόρα, κινητά κέντρα επιχειρήσεων.
Το πρόγραμμα «Αιγίς», με επιπλέον 2,1 δισ. ευρώ, προσθέτει στην ασπίδα προστασίας μας από την κλιματική κρίση τα παραπάνω και πολλά ακόμα. Το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας «τρέχει» ήδη μια σειρά από διαγωνισμούς με σκοπό η χώρα μας όχι μόνο να είναι πανέτοιμη για τη φετινή αντιπυρική περίοδο, αλλά και να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τα ακραία φαινόμενα.
Ωστε να μην είναι απαραίτητη η αυτοθυσία των σωστικών συνεργείων και να μη θρηνούμε ανθρώπινες ζωές και περιουσίες, να μη θυσιάζεται ο φυσικός πλούτος της χώρας μας, η χλωρίδα και η πανίδα σε κάθε πυρκαγιά, πλημμύρα, σεισμό…
Τεχνητή Νοημοσύνη
Το πρόγραμμα «Αιγίς» προορίζεται για το μέλλον, αλλά δεν θα… τραβήξει πολύ στο μέλλον. Οπως ξεκαθάρισε ο αρμόδιος υπουργός Βασίλης Κικίλιας, το τελευταίο εννεάμηνο προκηρύχθηκαν διαγωνισμοί 1,5 δισ. ευρώ. Μέχρι το τέλος Μαΐου, θα προκηρυχθούν έργα άλλων 320 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας το ποσό σε 1,82 δισ. ευρώ, και το πρόγραμμα προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί πριν τον Αύγουστο. Οι παραλαβές των έργων θα αρχίσουν από το 2025. Τι αφορούν όμως;
Τα μεγάλα νέα, την προμήθεια 5+2 Canadair DHC 515 και τον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων CL 415, τα μάθαμε πρόσφατα.
Ομως δεν είναι μόνο αυτά. Μεταξύ πολλών άλλων, το πρόγραμμα «Αιγίς» περιλαμβάνει επιχειρησιακό εξοπλισμό, εναέρια και επίγεια μέσα αντιμετώπισης. Ξεχωρίζουμε την προμήθεια 10 ελικοπτέρων μεσαίου τύπου, 25 αμφίβιων μονοκινητήριων αεροσκαφών, 1.100 οχημάτων της Πυροσβεστικής.
Ανάμεσά τους είναι «κρυμμένη» η αγορά από τη χώρα μας των πυροσβεστικών ελικοπτέρων Ericsson που πρωταγωνιστούν κάθε καλοκαίρι στην κατάσβεση των πυρκαγιών. Είναι τα δημοφιλέστερα ελικόπτερα στη μάχη για τις πυρκαγιές και κάθε χρόνο δίνεται «μάχη» μεταξύ των κρατών για το ποιος θα προλάβει να τα ενοικιάσει. Υπάρχουν μόνο 35 τέτοια ελικόπτερα σε όλο τον κόσμο. Η Ελλάδα έχει πλέον ιδιόκτητα τα 10 από αυτά.
Στον στόλο προστίθενται και 25 αμφίβια μονοκινητήρια αεροσκάφη σταθερής πτέρυγας (τέτοιου τύπου έχουμε ήδη τα Air Tractor για την άμεση επέμβαση σε δύσβατα σημεία πυρκαγιών) που θα αντικαταστήσουν τα γερασμένα PZL.
Ξεχωρίζουν επίσης, εκτός από τον εξοπλισμό, και τα μέσα υποστήριξης και συντονισμού. Πρόκειται για 3 ελικόπτερα μεσαίου τύπου για υγειονομικές αποστολές, αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και τη μεταφορά της ομάδας πρώτης απόκρισης της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, 3 turboprop αεροσκάφη air-surveillance, τα οποία θα λειτουργούν ως εναέρια κέντρα επιχειρήσεων, παρακολούθησης και καταγραφής δεδομένων, 1 δικινητήριο αεροσκάφος για τη μεταφορά των ομάδων πρώτης απόκρισης αλλά και αεροδιακομιδές ασθενών και κινητά κέντρα επιχειρήσεων.
Στη μάχη
Περισσότερο, όμως, τα φώτα πέφτουν στα 101 drones που αποκτά η χώρα μας και θα ριχτούν στη μάχη με τα φυσικά φαινόμενα. Η Ελλάδα (η οποία διαθέτει ήδη 13 τέτοια) θα προμηθευτεί έξι τύπους Μη Επανδρωμένων Ιπτάμενων Οχημάτων με διαφορετικές δυνατότητες και αποστολές. Κάποια από αυτά είναι μεγάλα και αποτελούν την αιχμή της σύγχρονης τεχνολογίας στην επιτήρηση, καθώς έχουν τη δυνατότητα να πετούν συνεχόμενα περισσότερες από 10 ώρες.
Αλλο καινούριο φαινόμενο είναι ότι κάποια από τα drones θα γίνουν κομμάτι των πυροσβεστικών οχημάτων και θα πετούν από αυτά, δίνοντας στους πυροσβέστες τη δυνατότητα εναέριου συντονισμού και επιτήρησης στο πεδίο της επιχείρησης.
Ντεμπούτο με το «Αιγίς» κάνει και η χρήση τεχνολογίας Τεχνητής Νοημοσύνης για πρόληψη και αντιμετώπιση καταστροφικών φαινομένων. Σε κρίσιμα, απομακρυσμένα σημεία μέσα στα δάση, αλλά και σε εκβολές ποταμών τοποθετούνται έξυπνες θερμικές κάμερες και αισθητήρες εντοπισμού καπνού και φωτιάς – επιτήρησης της θερμοκρασίας.
Επί 24ώρου βάσεως, οι κάμερες και οι αισθητήρες παρακολουθούν και καταγράφουν τα δεδομένα στην «περιοχή ευθύνης» τους, τα συγκρίνουν και τα αξιολογούν μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης και, με τη χρήση λογισμικού άμεσης αναμετάδοσης, σημαίνουν «συναγερμό» στο συντονιστικό κέντρο αν ανιχνεύσουν πυρκαγιά εν τη γενέσει της ή έναρξη πλημμυρικού φαινομένου.
Το σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης θα είναι σε θέση (εκτός από τη μετάδοση live εικόνας και δεδομένων στο κέντρο επιχειρήσεων) να δώσει ακριβείς συντεταγμένες στα drones από τα σημεία που ανιχνεύουν πυρκαγιές, ώστε να γίνει και η πρώτη εναέρια επιτήρηση και ο συντονισμός της έναρξης κατάσβεσης. Με αυτόν τον τρόπο, οι πυροσβεστικές δυνάμεις κερδίζουν κρίσιμο χρόνο για να προλάβουν να περιορίσουν την πυρκαγιά προτού πάρει διαστάσεις. Σε δεύτερη φάση, κάποια από τα συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν και πυρόσβεση.
Σε ό,τι αφορά τα συστήματα προειδοποίησης και τα μέσα πρόληψης, η χώρα μας αποκτά εθνική βάση δεδομένων, νέους μετεωρολογικούς σταθμούς και ραντάρ, ενώ αναβαθμίζεται και το σωτήριο, όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, εργαλείο για την ανθρώπινη ζωή, το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης 112, στο οποίο ενσωματώνονται νέες τεχνολογίες, με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης.
Παράλληλα, αναβαθμίζονται υποδομές και εγκαταστάσεις με σκοπό να είναι πιο αποτελεσματική η ανθρώπινη παρέμβαση, καθώς δίνεται ένταση στην εκπαίδευση μέσα σε πάρκο προσομοίωσης, αλλά και στον εξοπλισμό των εθελοντών που ρίχνονται στη μάχη κάθε χρόνο.
Οχήματα, γέφυρες
Εκτός από την πρόληψη, μεγάλο βάρος δίνεται και στην αντιμετώπιση μιας κρίσης. Η χώρα μας με το «Αιγίς» προμηθεύεται μια σειρά οχημάτων και μέσων κάθε είδους. Από τα 728 πυροσβεστικά φορτηγά και τα 300 οχήματα επιτήρησης αγροτοδασικών περιοχών από τη Δασική Υπηρεσία, τα επιχειρησιακά βαν και τα βοηθητικά οχήματα, σε 83 ασθενοφόρα και μικρά και μεγάλα λεωφορεία και 553 μοτοσικλέτες και λεωφορεία για την ΕΛ.ΑΣ.
Από τα υπόλοιπα οχήματα ξεχωρίζουν τα 29 πλωτά μέσα που προμηθεύεται η Ελλάδα για τη μεταφορά του απαραίτητου εξοπλισμού μέσω θαλάσσης, αλλά κυρίως για να μην επαναληφθούν ποτέ οι τραγικές σκηνές που είδαμε στην καταστροφή στο Μάτι: για τη μεταφορά και απομάκρυνση πολιτών που κατεβαίνουν στις παραλίες για να γλιτώσουν από μια πυρκαγιά…
Και το προσωπικό που θα επιχειρεί, ωστόσο, θα έχει στα χέρια του (κυριολεκτικά) τον πιο προηγμένο εξοπλισμό. Δεν είναι μόνο ότι πλέον οι πυροσβέστες θα είναι περισσότεροι (15.000 μόνιμοι και 2.500 εποχικοί ρίχνονται στη μάχη κατά των πυρκαγιών φέτος), αλλά και ότι οι ειδικά εκπαιδευμένοι στις κορυφαίες Π.Υ. του πλανήτη δασοπυροσβέστες, οι οποίοι, όπως είχε αποκαλύψει το «ΘΕΜΑ», θα λειτουργούν σαν κομάντος στην καρδιά των πυρκαγιών, θα φέρουν τα κορυφαία μέσα ατομικής προστασίας και εξοπλισμό πυρόσβεσης. Ομως, αυτό που είναι τεράστια καινοτομία για τα ελληνικά δεδομένα και φέρνει το «Αιγίς» είναι τα μέσα «εκστρατείας».
Η χώρα μας με το πρόγραμμα προμηθεύεται 23 πλωτές, πτυσσόμενες γέφυρες, οι οποίες θα μπορούν να τοποθετηθούν τάχιστα σε περιπτώσεις πλημμυρών για να διευκολύνουν τη διαφυγή του πληθυσμού αλλά και την πρόσβαση των σωστικών συνεργείων. Ακόμα περισσότερο, τα «νοσοκομεία εκστρατείας». Η Ελλάδα προμηθεύεται κινητό υγειονομικό εξοπλισμό και υποδομές για την προστασία της δημόσιας υγείας. Αυτό σημαίνει ότι σε περιπτώσεις μεγάλων καταστροφών δεν θα χρειάζεται να μεταφερθούν οι τραυματίες στα νοσοκομεία, αλλά θα πάνε τα νοσοκομεία σε αυτούς. Ουσιαστικά, η χώρα μας θα έχει μεταφερόμενα νοσοκομεία γι’ αυτόν τον σκοπό.
Σε αυτή την τελευταία προμήθεια εντάσσεται και ο εξοπλισμός για την άμεση και προσωρινή διαμονή του πληθυσμού μετά από μεγάλες καταστροφές. Για την περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού ή μιας μεγάλης πυρκαγιάς, πλημμύρας κ.λπ., οι ελληνικές αρχές πλέον δεν θα μεταφέρουν (μόνο) αντίσκηνα για να στεγάσουν προσωρινά τους πληγέντες, ούτε θα είναι εξαρτημένες από τις δυνατότητες των παρακείμενων ξενοδοχείων. Θα έχουν τη δυνατότητα σε πολύ μικρό χρόνο να στήνουν μικρά «χωριά», με τους πληγέντες να μπορούν να διαμείνουν στα μεταφερόμενα καταλύματα το πρώτο διάστημα μετά την καταστροφή.
Τα παραπάνω είναι μόνο ένα κομμάτι του τρόπου με τον οποίο αλλάζει το δόγμα της χώρας μας στην προστασία της ανθρώπινης ζωής, της περιουσίας, των υποδομών, του φυσικού πλούτου στη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης. Πλέον χωρίζεται στο τρίπτυχο που περιέχει την πρόληψη, την καταστολή του φαινομένου και, τέλος, την αποκατάσταση των ζημιών που θα έχουν προκύψει.
Ολα αυτά, με ιερή προτεραιότητα την προστασία της ανθρώπινης ζωής, όπως είπε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσιάζοντας το πρόγραμμα «Αιγίς». Ενα πρόγραμμα που προμηθεύει σήμερα στην Ελλάδα τον απαραίτητο υλικοτεχνικό και τεχνολογικό εξοπλισμό, για να μπορέσει να βγει αλώβητη από αυτά που έρχονται αύριο…
Ο Βασίλης Κικίλιας στο «Πρώτο Θέμα»: «Τεράστιο όπλο το “Αιγίς”»
Στη σημασία του προγράμματος «Αιγίς» στέκεται ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας. Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», ο κ. Κικίλιας αναφέρει ότι το πρόγραμμα δεν είναι μόνο ασπίδα, αλλά και «ένα τεράστιο όπλο στα χέρια μας, το οποίο θα αρχίσει όμως να παραδίδεται από το 2025.
Με το πρόγραμμα αυτό θα σταματήσουμε να νοικιάζουμε, θα μας ανήκουν, και όλα καινούρια, όχι μόνο 7 νέα Canadair, 10 ελικόπτερα μεσαίου τύπου πυρόσβεσης και μετακίνησης δασοκομάντος, 1.100 πυροσβεστικά, 101 drones, μετεωρολογικοί σταθμοί και ραντάρ, αλλά και όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός για να στηριχθούν οι πυροσβέστες μας, οι εθελοντές μας, οι στρατιώτες μας στην οποιαδήποτε κρίση. Η χώρα μας προχωρά σε 9 μήνες διαγωνισμούς 1,5 δισ. ευρώ για να έχει τον απαραίτητο εξοπλισμό τα επόμενα 40 χρόνια. Θα γίνει απόσβεση πολύ γρήγορα.
Η κλιματική κρίση, το βλέπουμε, είναι εδώ και φέτος θα έχουμε μια πολύ δύσκολη αντιπυρική περίοδο. Υπόσχομαι ότι θα δίνουμε μάχη κάθε μέρα. Από εμάς, τους πολιτικούς, τους επιχειρησιακούς και τους πολίτες, απαιτείται ετοιμότητα και εγρήγορση.Φέτος πρέπει να είμαστε όλοι ιδιαίτερα προσεκτικοί».
