Εκ βάθρων αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα – μόλις τριάμισι χρόνια μετά την εφαρμογή της προηγούμενης μεταρρύθμισης– σχεδιάζει η κυβέρνηση. Την ίδια στιγμή, το πλαφόν για τις υψηλές συντάξεις «κλειδώνει» στις 5.000 έως 6.000 ευρώ.
Σαρωτικές αλλαγές
Έτσι, ενώ αρχικά η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας επικέντρωναν τις κυοφορούμενες αλλαγές στο καθεστώς των επικουρικών συντάξεων, τώρα μιλούν ανοιχτά για σαρωτικές αλλαγές στο σύνολο του ασφαλιστικού συστήματος. Ο χρόνος υλοποίησης του νέου Ασφαλιστικού τοποθετείται εντός του ερχομένου φθινοπώρου, μετά την ανακοίνωση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας που θα κρίνει τον Νόμο Κατρούγκαλου, σύμφωνα με την εφημερίδα «το Βήμα».
Οι αλλαγές θα αφορούν το σύνολο των διατάξεων του Ασφαλιστικού, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι στο τραπέζι έχει τεθεί ακόμα και η κατάτμηση του ΕΦΚΑ με την επαναφορά – ως αυτόνομων – των Ταμείων ελευθέρων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) και αγροτών (ΟΓΑ).
Προσφάτως, ο υπουργός Εργασίας κ. Γιάννης Βρούτσης και ο αρμόδιος υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Νότης Μηταράκης ανακοίνωσαν την «επανεκκίνηση» (restart) της διαδικασίας επανυπολογισμού των παλαιών συντάξεων και το «πάγωμα» της καταβολής όλων των υψηλών – άνω των 3.000 ευρώ – συντάξεων και προανήγγειλαν την επιβολή πλαφόν, το ύψος του οποίου δεν έχει ανακοινωθεί, αλλά πληροφορίες το προσδιορίζουν στα 5.000 έως 6.000 ευρώ.
Η μελέτη του θέματος αυτού έχει ανατεθεί σε επιστημονική επιτροπή από τον υπουργό Εργασίας. Πάντως από το υπουργείο έχει αναφερθεί ότι τα επιπλέον ποσά – πέραν του πλαφόν που θα τεθεί – θα επιστραφούν αναδρομικά από τους συνταξιούχους που τα εισέπραξαν, μέσω της παρακράτησής τους από επόμενες – μελλοντικές καταβολές των συντάξεών τους.
Ωστόσο κάποιοι από τους δικαιούχους των υψηλών συντάξεων – οι οποίοι σημειωτέον νομίμως εισέπραξαν τα ποσά αυτά – έχουν ήδη προσφύγει στη Δικαιοσύνη διεκδικώντας τεράστια ποσά ως αναδρομικά από τον ΕΦΚΑ.
Ποσοστά αναπλήρωσης
Πέραν αυτών οι αλλαγές θα αγγίξουν τα ποσοστά αναπλήρωσης των ανταποδοτικών συντάξεων (πιθανότατα η αναπλήρωση θα αυξάνεται ως κίνητρο για την περαιτέρω παραμονή στην εργασία). Θα καθιερώνουν την «ψηφιακή έκδοση» των συντάξεων. Θα επισπεύδουν την έκδοση των εκκρεμών συνταξιοδοτήσεων. Θα μειώνουν ισόποσα τις εργοδοτικές και εργατικές εισφορές. Θα εισάγουν ένα νέο ασφαλιστικό καθεστώς για τις επικουρικές συντάξεις στο οποίο θα «εμπλέκονται» και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Και θα επαναφέρουν τις συντάξεις χηρείας στα προ του 2014 επίπεδα.
Restart
Προσφάτως από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Εργασίας ανακοίνωσε την πρόθεσή του να επανεξετάσει το σύνολο των παλαιών συντάξεων, αφήνοντας να εννοηθεί ότι «έχουν γίνει λάθη». «Από τη μία έχουμε ευνοϊκές απονομές συντάξεων και από την άλλη αδικίες» είπε χαρακτηριστικά και προανήγγειλε πως είναι απαραίτητο «να γίνει restart στο σύστημα επανυπολογισμού».
Συνεπώς ό,τι έγινε μέχρι τώρα για τον υπολογισμό των παλαιών συντάξεων θα πρέπει να επαναληφθεί, ενώ μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας η κυβέρνηση προτίθεται να δημοσιοποιήσει τα εκκαθαριστικά σημειώματα των επανυπολογισμένων συντάξεων προκειμένου οι συνταξιούχοι να δουν τι εισπράττουν από 1ης Ιανουαρίου 2019.
Ο σχεδιασμός του υπουργείου Εργασίας για τον ΕΦΚΑ προβλέπει τον «τεμαχισμό» του Υπερταμείου, θεωρώντας ότι το εγχείρημα αυτό απέτυχε και μετέτρεψε τον συγκεκριμένο φορέα σε μια «δυσλειτουργική και υδροκέφαλη υπηρεσία». Στη θέση του πρόκειται να δημιουργηθούν τρία Ταμεία: ένα μισθωτών, ένα ελευθέρων επαγγελματιών και ένα αγροτών.
Ασφαλιστικές εισφορές
Αλλαγές σχεδιάζονται και στον τομέα των ασφαλιστικών εισφορών, κάτι που προεκλογικά είχε προαναγγείλει η Νέα Δημοκρατία. Στόχος η ισόποση σταδιακή μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για εργαζομένους και εργοδότες κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες συνολικά τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Έτσι οι εισφορές για την κύρια ασφάλιση από 20% που είναι σήμερα θα φθάσουν στο 15% το 2023. Η μείωση που θα ξεκινήσει από το 2020 θα είναι ισόποση (1,25%) κάθε χρόνο τόσο για τους εργοδότες όσο και για τους εργαζομένους.
Αλλαγές θα ισχύσουν και στα ποσοστά αναπλήρωσης των ανταποδοτικών συντάξεων. Η φιλοσοφία της νέας ρύθμισης θα υπακούει στη λογική ότι όσο παραμένει ο εργαζόμενος στην εργασία του και στην ασφάλιση θα αυξάνεται η ανταπόδοση. Έτσι αναμένεται η αύξηση των ποσοστών ανταπόδοσης μετά τα 25 με 30 έτη. Σήμερα η αναπλήρωση στη 15ετία µόνο για το τµήµα της ανταποδοτικής είναι στο 11,55%, στην 20ετία στο 15,87%, στην 25ετία στο 20,68%, στην 30ετία στο 26,37%, στην 35ετία στο 33,81% και στην 40ετία στο 42,80%. Σημειώνεται ότι η ανταποδοτική σύνταξη είναι ένα κοµµάτι της σύνταξης στο οποίο προστίθεται η εθνική σύνταξη και προκύπτει το συνολικό ποσό της σύνταξης.
«Η ψηφιακή σύνταξη»
Το μείζον θέμα των «εκκρεμών συντάξεων» και της προτεραιότητας που δίνει η κυβέρνηση για την επίλυσή του έθεσε ο κ. Βρούτσης από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του. Τελευταία μιλώντας στη Βουλή προσδιόρισε τον αριθμό των εκκρεμών συντάξεων στις 470.000, προσθέτοντας ότι με τον τρόπο αυτόν – δηλαδή με την καθυστέρηση απόδοσης των συντάξεων – η προηγούμενη κυβέρνηση «μιλούσε περί πλεονασμάτων» στον ΕΦΚΑ.
Πρόσθεσε ότι «το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί μέσω του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά μόνο με την εφαρμογή της λεγόμενης “ψηφιακής σύνταξης”».
Το υπουργείο επιχειρεί να επιταχύνει τη διαδικασία έκδοσης συντάξεων αφενός με την εισαγωγή του αριθμού ΑΜΚΑ στη βάση δεδομένων του πληροφοριακού συστήματος, αφετέρου με τη δραστηριοποίηση του συστήματος ΑΤΛΑΣ, το οποίο συγκεντρώνει την ασφαλιστική ιστορία για όλους τους ασφαλισμένους της χώρας, ενώ θα δημιουργηθεί ο ψηφιακός ατομικός λογαριασμός ασφάλισης, ως πρώτο βήμα για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό του συστήματος. Με βάση τον σχεδιασμό του υπουργείου Εργασίας, «από 1ης Ιουνίου του 2020 το ένα τρίτο των νέων συντάξεων θα βγει ψηφιακά και την επόμενη τριετία το σύνολο των συντάξεων θα εκδίδεται ψηφιακά».
Οι επικουρικές
Τέλος, τις αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας τις είχε προαναγγείλει πριν από τις εκλογές. Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο το σύστημα των επικουρικών συντάξεων μετατρέπεται σε κεφαλαιοποιητικό και οι συντάξεις που θα αποδίδει θα είναι ανάλογες με τις εισφορές του κάθε ασφαλισμένου. Από 1ης Ιανουαρίου 2021 ο κάθε νεοεισερχόμενος στην αγορά εργασίας θα καταβάλλει για τη δική του σύνταξη τις εισφορές που αναλογούν στον μισθό του.
Με αυτόν τον τρόπο θα «χτίζει» το ποσό της δικής του επικουρικής σύνταξης. Στον πυλώνα της επικουρικής σύνταξης θα μπορεί να ενταχθεί και ο ιδιωτικός τομέας, δηλαδή επαγγελματικά επικουρικά ταμεία που θα λειτουργούν από ασφαλιστικές εταιρείες τραπεζών ή ακόμα και από επαγγελματικά ταμεία που λειτουργούν σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες.
